SAĞLIĞI GELİŞTİREN OKULLAR PROJESİ

DSÖ’nün "21. Yüzyılda 21 Hedef " başlıklı çalışmalarında ağız diş sağlığı açısından koydukları hedeflerden bizi ilgilendirenler şunlardır:

 DSÖ 21. YÜZYIL hedefleri;

Ülkemizde ağız diş sağlığı durum analizi sonuçları, diş çürükleri ve dişeti hastalıklarının yaygınlık ve şiddetinin yüksek olduğunu göstermektedir. 

Okul öncesinde, çürük ve sonuçlarını taşıyan çocukların yaygınlığı % 80’lerin üzerinde bulunmaktadır. 

İlköğretime başlarken her çocukta ortalama 4-5 süt dişi çürüğü ve iki çocuktan birinde 1 daimi diş çürüğü saptanmıştır. Aynı çocuklarda, 4 yıllık dönemin sonunda diş çürükleri 2.5 - 3 sayısına yükselmektedir. 

Türkiye geneli için ifade edilirse daimi dişlerdeki diş çürükleri ve dişeti hastalıkları 12 yaş grubuna kadar kontrol edilebilir düzeylerdeyken, 14-15 yaş gruplarından sonra yüksek ve çok yüksek düzeylere kadar artmaktadır. 

Ülkemiz açısından bakıldığında, öncelikli grup olarak ilköğretim öğrencilerinin seçimi akılcı görülmektedir. Ancak doğaldır ki süt dişleri açısından okul öncesi programların yaygınlaştırılması da önem taşımaktadır.

Projenin Genel Amacı:

İlköğretim öğrencilerinde, ağız diş sağlığı düzeyinin yükseltilmesini amaçlayan bu program; sağlık eğitimi ile kişisel hijyen, ağız diş sağlığı alanında diş fırçalama alışkanlığını kazandırma ve floridlerin kullanımı ile diş çürüklerini azaltarak, ağız diş sağlığının korunması ve geliştirilmesini sağlamaktır.

Projenin Hedefleri:

Bilindiği gibi, tüm dünyada, sağlığın korunması ve geliştirilmesi alanında yapılan çalışmalar, giderek yaygınlaşmaktadır.

Bu konuda özellikle, Ottawa Bildirgesi ile sonuçlanan toplantılar ve gelişmeler, sağlıklı bireylerinin oranın nasıl yükseltilebileceği konusunda yol gösterici olmuştur.

Bildirgede sağlığın korunması ve geliştirilmesi amacıyla 5 aktivite alanı saptanmıştır. Bu alanlardan biri de bireyleri kendi sağlıklarını koruma noktasına getirmektir.

Bireylerin sağlık konusunda bilgi sahibi olmaları, kendi sağlıklarını koruma noktasına gelmelerini sağlayamamaktadır. Ancak bu bilgiler, davranış değişikliği sonucu uygulamaya ve günlük yaşama geçirildiğinde bir anlam kazanmaktadır.

Örneğin, bireylerin pek çoğu, diş fırçalamanın önemli olduğunu ifade etmelerine karşın, ülkemizde doğru ve düzenli diş fırçalama alışkanlığı yaklaşık % 15 civarındadır.

Ayrıca, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü), gelecekte toplumlarda kronik dejeneratif hastalıkların yaygınlaşacağı öngörüsüne dayanarak, bu hastalıklarla ilgili doğru sağlık davranışlarının okullarda benimsetilmesi gerekliliğini vurgulamış ve ‘Sağlığı Geliştiren Okullar Projesi’ni hazırlamıştır. Ağız diş sağlığı alanının da bu kapsamda dikkate alınması gerektiğini bildirmiştir. 

Önemli bir nokta da, son yıllarda yapılan pek çok çalışma ile, kötü ağız sağlığının genel sağlığı da etkilediğini gösterilmiş olmasıdır. Bu nedenle de DSÖ 2003 yılında yayımladığı raporda; kronik dejeneratif hastalıklarla ilgili olarak yapılan koruyucu çalışmaların yanına ağız diş sağlığının da ilavesinin önemli olduğunu vurgulamıştır.

İSTANBUL DEKLERASYONU-2013

Diş çürükleri ve periodontal hastalıklar, en önemli global ağız sağlığı sorunları arasında sayılmaktadır. Diş çürükleri toplumun %90’ını etkilemektedir ve ağız kanseri en sık görülen sekizinci kanser tipidir, dünya genelinde yılda yaklaşık olarak 400.000 ile 700.000 ölümün sorumlusudur.

Ağız hastalıkları ve sistemik hastalıklar arasındaki ilişkiler hakkındaki bilimsel kanıtlar her geçen gün artmaktadır. Bulaşıcı olmayan hastalıklar (kardiyovasküler, diyabet, kanser ve solunum yolu hastalıkları) ve ağız hastalıkları aynı risk faktörlerini (sağlıksız beslenme, tütün ve alkolün zararlı kullanımı) paylaşmaktadır. Sonuç olarak, dental profesyoneller ve genel tıp profesyonelleri arasında multidisipliner ve gelişmiş işbirliği yaklaşımına artan bir ihtiyaç bulunmaktadır. 

Her yıl 14 milyon insan bulaşıcı olmayan hastalıklar sebebiyle yaşamını yitirmektedir ve ölümlerin %86’sı gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Diş hekimliği profesyonelleri, ağız sağlığını iyileştirme ve optimal korumanın yanısıra, genel sağlığın ve hayat kalitesinin ve bireylerin olduğu kadar toplumun genelinin iyi sağlık halinin gelişimine katkıda bulunmaya kararlıdırlar. 

FDI 2020 vizyonuyla paralel olarak, diş hekimliği profesyonelleri,Dünya Sağlık Örgütü’nün Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar 2013-2020 Eylem Planını desteklerler.

Türk Dişhekimleri Birliği, toplumdaki bu yaygın ağız diş sağlığı sorununun tüm  ilk öğretimden başlayan bir eğitimle giderilmesi yönünde  ülke genelinde pilot proje olarak 14 ilde uygulanması için bütçesi dahil bir planı 27 Nisan 2011`de Milli Eğitim Bakanlığına sunmuş, daha sonra bu başvuruyla ilgili uzmanlar seviyesinde 3 teknik görüşme de yapılmasına rağmen bir sonuç alınamamıştır.

Bunun üzerine Türk Dişhekimleri Birliği; 2012-2013 yılından başlayarak, her yıl seçilen okulların olduğu İlin Valilik Onaylarıyla 11 ilde bir pilot uygulama başlatmak ve  alacağı somut verileri resmi kurumlarla paylaşarak,  koruyucu ağız diş sağlığını önceleyen bu projenin tüm ilkokullarda uygulanması yurt sathına yayılması hedeflenmiştir.   

İşte bu bağlamda Sağlığı Geliştiren Okullar Projesi;  11 ilde (Adana, Ankara, Antalya, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, Konya, Rize, Tekirdağ) toplam 29 ilköğretim okulunda uygulaya konulmuştur.

Projenin 2.yılı olan 2013-2014 eğitim-öğretim döneminde; 4718 İlkokul 1.sınıf öğrencisi ve 1510 İlkokul 2. sınıf öğrencisi olmak üzere 6228 öğrenciyle çalışılacaktır. Proje toplam 4 yıl sürecektir. 

Proje okullarındaki öğrencilerin velileri ve öğretmenleri de proje hedef kitlesi içinde yer almaktadır. 
Projeyle ilgili Etik Kurul Onayı alınmıştır. 

Projeye dahil olacak  1.ve 2. sınıf öğrencileri ancak velilerinin Bilgilendirilmiş Onam Formunu imzaladıktan sonra projeye dahil olabileceklerdir.

2013-2014 Eğitim-Öğretim Döneminde Sağlığı Geliştiren Okullar Projesinin 2.yılındayız;

2 Ekim 2013 Çarşamba günü hem Rize’-Çamlıhemşin’de hem de Eskişehir’de başlatılmış daha sonra 9 Ekim 2013’de Ankara’da, 23 ve 24 Ekim 2013 tarihlerinde Adana’da, 25 Ekim 2013`de İskenderun’da projeye devam edilmiştir.

6 Kasım 2013`de Gaziantep’te, 13 Kasım 2013`de  Diyarbakır’da, 27 Kasım 2013`de   Konya ve İskenderun’da, 4 Aralık 2013`de  Antalya ve Gaziantep’te, 11 Aralık 2013`de  Tekirdağ ve Konya’da, 18 Aralık 2013`de  Ankara’da, 25 Aralık 2013`de Antakya’da ve 22 Ocak 2013`de  Eskişehir’de SGOP uygulamaları yapılmıştır.

5 Mart’ta Diyarbakır’da ve 12 Mart 2014’te de Tekirdağ’da muayeneler yapılacaktır. İstanbul’daki 4 okul için Valiliğin onayı beklenmektedir.

SGOP Okul Listesi için Tıklayınız... 

Projede kullanılan dokümanlar şunlardır:

1. Öğrenci Anketi
2. Öğretmen Anketi
3. Öğretmen Kitabı-2.Sınıflar İçin
4. Öğrenci Kitabı-2.Sınıflar İçin
5. Öğrenci Uygulamaları-3 Çeşit
6. Afiş-3 Çeşit
7. Fırçalama Takvimi
8. Mikropve Fırçalama Çıkartmaları

Muayenelerde kullanılan malzemelerin listesi:  

1. Tabla Örtüsü
2. Steril Muayene Takımı
3. Eldiven
4. Maske
5. Pamuk Tampon
6. Tıbbi Atık Torbası
7. Tepe Lambası
8. Fluor Cilası
9. Fırça-Macun Torbası

Projenin uygulandığı 29 okuldaki toplam 29.234 öğrencinin tamamına ve 1282 idareci, öğretmen ve okul personeline her yıl diş fırçası ve diş macunu dağıtılacaktır.

Projenin 4 yıllık maliyeti yaklaşık 900.000 TL dir.